IAEA ve İran, ‘nükleer faaliyetleri izleme mekanizmasının yeniden çalışması’ konusunda anlaştı
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA)KAFA Rafael Mariano Brütİran’ın nükleer faaliyetlerini izlemek için kullandığı kamera, online ölçüm sistemleri veya atık denetleme unsurlarının şu anda çalışmadığını belirten “B. Bu sistemlerin tekrar çalışır hale gelmesi için anlaşmaya vardık.” söz konusu.
İran Cumhurbaşkanı Grossi’nin Tahran ziyareti sırasında IAEA’dan yapılan yazılı açıklamada Ben İbrahim Şef, Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyanve İran Atom Enerjisi Kurumu Lideri Muhammed İslamiile görüştüğü bildirildi.
Açıklamada, görüşmede iş birliğinin güçlendirilmesi ve güvenlik kontrolüne ilişkin mevcut sorunların giderilmesinin ele alındığı kaydedildi.
İran ile uzlaşma
Açıklamada, iki tarafın 3 maddeden oluşan bir muhtıra üzerinde anlaştıkları belirtilirken, tarafların bu tür değerli anlaşmaların daha geniş anlaşmaların önünü açabileceği konusunda mutabık kaldıklarına değinildi.
Söz konusu anlaşmaya göre, Ajans ile İran arasındaki etkileşim, IAEA’nın yetki ve İran’ın hak ve yükümlülüklerine tam uyum içinde, bir işbirliği ruhu içinde ve çevreleme önlemlerine ilişkin kapsamlı bir anlaşmaya dayalı olarak yürütülecektir.
İran’ın ortasında gerginliğe neden olan Ajans tarafından, nükleer bulguların tespit edildiği 3 yerin Tahran yönetiminin, güvenlik kontrolü açısından incelenmeyen sorularla ilgili olarak işbirliğine devam edeceği ve şu ifadelere yer verildi: bu konuda daha fazla bilgi ve erişim izni vermeye hazırdır.
Muhtıranın üçüncü unsurunda, İran’ın bu ülkede Teşkilat’ın doğrulama ve gözlem faaliyetlerine ve Teşkilat’ın konusu olan doğrulama ve gözlem için kullanılan unsurların yeniden devreye alınmasına yönelik sistemlerin yeniden etkinleştirilmesine gönüllü olarak izin vereceği belirtildi. Söz, yakın zamanda Tahran’da yapılacak teknik toplantıda görüşülecek.
İran iade açıklamaları
IAEA Lideri Rafael Mariano Grossi, İran’daki üst düzey temasların ardından Viyana Schwechat Havaalanıbasın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Grossi, bu üst düzey toplantıların kendisi için değerli olduğunu belirterek, bazı konulardaki gelişmeleri Ajans’ın ortasında, son olarak da yüksek saflıkta uranyum parçacıklarının tespiti gibi konuları masaya yatırdı. ve bağlantıları tekrar doğru yörüngeye oturtmak.
Kontrolör etkinleştirilecek
Grossi, teşkilat müfettişlerinin görevlerini yapabilecekleri hususlarda anlaştıklarını ve iki taraf arasında gerginliğe neden olan 3 yerle ilgili henüz çözüme kavuşturulamayan soruların Tahran yönetimi tarafından netleştirilmesi gerektiğini belirtti. Son çok önemli nokta ise bizim için olmazsa olmaz olan doğrulama ve gözlem için kullanılan unsurların yeniden kurulmasına imkan vermek.”dedi.
Grossi, İran’ın uranyum zenginleştirme oranları konusunda Ajans’a açıklama yapmak zorunda olmadığını, kendileri için değerli olanın Tahran’ın nükleer faaliyetlerini kontrol edebilmek olduğunu belirtti.
Grossi, İran’ın nükleer faaliyetleri izlemek için kullandığı ajansın kamerası, online ölçüm sistemleri veya atık denetleme unsurlarının şu anda çalışmadığını belirtti. Sistemlerin tekrar çalışır hale gelmesi için fikir birliğine vardık”söz konusu.
Grossi, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan İran nükleer anlaşmasının yeniden devreye alınması olasılığına ilişkin söz konusu kontrol sisteminin çok değerli olduğunu vurguladı.
“Örneğin, santrifüjlerin çalıştırılması veya diğer hususlar hakkında bilgimiz yoksa, o zaman hem İran hem de diğer paydaşlarla baştan başlamak için gereken esaslar hakkında gerekli güvenceyi vermekte zorlanacağız.”Görüşlerini paylaşan Grossi, nükleer anlaşmanın yeniden canlanması için bilgi akışının sağlıklı bir şekilde işlemesinin değerli olduğunun altını çizdi.
‘İnsanlar yanlış yönlendirilmemeli’
Kontrol için kullanılan kamera ve benzeri sistemlerin yeniden devreye alınması yönteminin ele alındığını aktaran Grossi, söz konusu sistemlerin en kısa sürede faaliyete geçeceğini söyledi.
Grossi, İran’ın Fordo Nükleer Tesisinde tespit edilen yüzde 83,7 saflıkta zenginleştirilmiş uranyum parçacıklarına ilişkin Tahran yönetiminden açıklama beklediklerini kaydetti. “Böyle saflıkta üretim ve stok yok ki bu çok önemli, insanlar yanıltılmasın”değerlendirmesini yaptı.
